Krzywica jest chorobą tkanki kostnej, występującą u młodych psów w okresie wzrostu. Najbardziej narażone są szczenięta dużych ras. Jeśli suka w okresie ciąży i odchowywania miotu jest prawidłowo karmiona, szczenięta otrzymują wszystko, co jest im potrzebne do zdrowia. Po odstawieniu od matki o ich żywienie musi zadbać najpierw hodowca a potem właściciel. Okres wzrostu jest bardzo ważny, zwłaszcza psy dużych ras rosną niezwykle szybko i w ciągu pierwszego roku życia dwudziestokrotnie zwiększają swoją wagę. To pokazuje jak duże są ich wymagania żywieniowe. Jest na rynku sporo karm spełniających te wymagania bez potrzeby dodatkowego suplementowania. Prawidłowe żywienie szczeniąt nie jest więc problemem i trzeba o nie zadbać, bo jeśli tylko otrzymują dobrą karmę, wychowują się w jasnym pomieszczeniu i korzystają ze słońca oraz świeżego powietrza, krzywica z pewnością im nie grozi.
Zmiany krzywicze pojawiają się na skutek nieprawidłowego odżywiania, nieodpowiednich warunków w jakich odchowuje się szczenięta, braku ruchu na świeżym powietrzu, niedostatku światła słonecznego a także zbyt wczesnego odsadzenia szczeniąt od matki. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi krzywicy jest silne zarobaczenie oraz występowanie schorzeń, przy których występują zaburzenia wchłaniania witaminy D3. Dlatego szczenię należy kupić w dobrej hodowli w której mioty są zadbane i prawidłowo żywione.
Suka zarówno przed pokryciem jak i w ciąży powinna być odpowiednio odżywiana. Brak dostatecznej ilości wapnia, fosforu, witaminy D oraz składników mineralnych może stać się przyczyną tężyczki, która zawsze stanowi zagrożenie dla życia. U szczeniąt tego rodzaju niedobory mogą stać się przyczyną krzywicy. Podstawą prawidłowego wykształcenia się kości jest więc dostarczenie organizmowi w okresie wzrostu odpowiedniej ilości wapnia, ponieważ bez niego tkanka kostna nie będzie mogła się prawidłowo zmineralizować, kości nie stwardnieją a zbyt miękkie będą się łatwo deformować. Problem polega na tym, że aby wapń został przez organizm psa przyswojony, musi być podany w odpowiedniej proporcji z fosforem. Optymalna, a więc najkorzystniejsza dla organizmu proporcja wapnia do fosforu zawiera się w granicach od 1,8:1 do 2,5:1.
Ale to nie wszystko, bo do prawidłowego wchłaniania wapnia oraz fosforu z pokarmu i właściwego przebiegu mineralizacji kości niezbędne jest jeszcze dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości witaminy D3, bo to ona zwiększa stopień wchłaniania wapnia w jelitach. U szczenięcia, które odchowywane jest w lecie i dużo przebywa na słońcu synteza tej witaminy w komórkach skóry dokonuje się pod wpływem promieni słonecznych. Szczeniakowi, który dorasta w okresie jesienno-zimowym czasem trzeba witaminę D3 uzupełniać, ponieważ tej, która jest w sposób naturalny syntetyzowana przez jego organizm może nie wystarczyć. Jej dawkowanie musi być jednak ustalone przez lekarza weterynarii, ponieważ zarówno jej nadmiar jak i niedobór jest szkodliwy. Nie wolno więc w żadnym przypadku podawać preparatów zawierających witaminę D3 profilaktycznie, bo może to przynieść więcej szkody niż pożytku.
Najbardziej narażone na zmiany krzywicze są szczenięta dużych ras. Jeśli suka w okresie ciąży i odchowywania miotu jest prawidłowo karmiona i przebywa dużo na świeżym powietrzu, szczenięta otrzymują wszystko, co jest im potrzebne do zdrowia. Po odstawieniu od matki o ich żywienie musi zadbać najpierw hodowca a potem właściciel. Okres wzrostu jest bardzo ważny, zwłaszcza psy dużych ras rosną niezwykle szybko, tylko w ciągu pierwszego roku życia dwudziestokrotnie zwiększają swoją wagę. To pokazuje jak duże są ich wymagania żywieniowe. Są na rynku karmy spełniające najbardziej nawet rygorystyczne wymagania bez potrzeby dodatkowego suplementowania. Odpowiednie karmienie szczeniąt nie jest więc żadnym problemem i jeśli tylko szczenię jest prawidłowo żywione, wychowuje się w jasnym pomieszczeniu i korzysta ze słońca oraz świeżego powietrza, krzywica z pewnością mu nie grozi. Na szczęście spotyka się ją bardzo rzadko.
Objawy krzywicy
Pierwsze objawy krzywicy pojawiają się najczęściej między 2 a 8 miesiącem życia. Schorzenie rozwija się bardzo powoli, czasem zanim pojawią się jej pierwsze objawy mija nawet kilka miesięcy. Zaczyna się zazwyczaj od powiększenia nasady kości długich w stawach skokowych i nadgarstkowych, a także różańcowatego zgrubienia na końcach żeber. Oprócz tego może wystąpić bolesność i kulawizna kończyn, wklęśnięcie kręgosłupa, łukowate wygięcie kończyn, oraz zmiany w uzębieniu w postaci uszkodzonego szkliwa oraz opóźnionej wymiany zębów. Czasem pojawia się niechęć do ruchu, brak apetytu i osowiałość oraz osłabienie odporności organizmu.
Należy pamiętać, że pogrubienie kości powyżej nadgarstków i przekrzywiające się łapy nie zawsze są objawem krzywicy, podobne zmiany są charakterystyczne dla okresu wzrostu psów ras dużych, szybkorosnących i nie należy ich z nią mylić. Podobnie różańcowate zgrubienia na końcach żeber występujące u szczeniąt niektórych ras nie zawsze są powodem do niepokoju. Wszelkie wątpliwości w tej materii można i trzeba wyjaśnić u lekarza weterynarii.
Objawem, który nie pozostawia wątpliwości, że mamy do czynienia z krzywicą jest łukowate wygięcie kości kończyn co powoduje, że pies podczas chodzenia opiera się nie na łapach, ale na nadgarstkach. Jego grzbiet staje się łękowaty, brzuch jest nienormalnie powiększony, a rozwój szczenięcia zostaje wyraźnie przyhamowany. Jeśli nie dostanie natychmiastowej pomocy weterynaryjnej istnieje bardzo duże niebezpieczeństwo, że nie przeżyje.
Rozpoznanie i leczenie krzywicy
Krzywicę najczęściej rozpoznaje się przy pomocy badania klinicznego. Oprócz wymienionych wyżej objawów w nieco bardziej zaawansowanym stadium choroby pojawia się wykrzywienie trzonów kości długich, wskutek czego łapy psa przypominają odchylone na zewnątrz łapy jamnika. Przy obmacywaniu można stwierdzić wyraźną bolesność kości, czasem pojawia się kulawizna i upośledzenie motoryki dotyczące zwłaszcza kończyn tylnych.
Bardzo charakterystyczne są objawy krzywicy u psów ras olbrzymich, zanim jeszcze pojawią się typowe zmiany krzywicze można zaobserwować osłabienie przyczepów ścięgien i wiązadeł. To powoduje, że śródręcze i śródstopie, które powinno być ustawione prostopadle do podłoża nie są w stanie utrzymać prawidłowej pionowej pozycji i schodzą do poziomu, na całej długości stykając się z podłożem. Jest to tzw „niedźwiedzia łapa”, która stanowi deformację tak poważną, że nie da się jej wyleczyć.
Ponieważ niektóre objawy występują nie tylko u psów chorych na krzywicę ale także w innych schorzeniach narządu ruchu, dla potwierdzenia diagnozy wykonuje się dodatkowo zdjęcie rtg. Dopiero wówczas można rozpocząć leczenie i podać odpowiednie leki. Z terapią nie wolno zwlekać, ponieważ choroba powoduje tak poważne uszkodzenia i deformacje kości, że rzadko kiedy udaje się osiągnąć całkowity powrót do zdrowia. Konieczna jest również zmiana trybu życia, jak najwięcej ruchu na świeżym powietrzu oraz zapewnienie psu dobrze zbilansowanego, wysokiej jakości pożywienia.
Uwaga
Artykuł ma charakter informacyjny. Naszym celem jest zwrócenie uwagi opiekuna psa na te zmiany w jego wyglądzie oraz zachowaniu, które mogą być objawem choroby. Jeśli coś nas niepokoi, nie zwlekajmy z wizytą u lekarza weterynarii. Pies nie powie, co mu dolega, dlatego obserwujmy go bardzo uważnie, by móc przekazać jak najwięcej istotnych informacji o jego dolegliwościach i odpowiedzieć na zadawane pytania. Ułatwi to postawienie prawidłowej diagnozy i zwiększy szanse naszego przyjaciela na szybki powrót do zdrowia.
