Pochodzenie
W początkach XVII wieku pewien rosyjski szlachcic sprowadził kilka arabskich chartów do polowania na wilki. Psy te okazały się jednak zbyt delikatne i nie przetrzymały srogiej rosyjskiej zimy. Sprowadzono wiec greyhoundy i skrzyżowano je z miejscowymi psami pasterskimi i myśliwskimi o mocnej, obfitej sierści. Do dalszej hodowli wybierano szczenięta najsilniejsze i najbardziej sprawne fizycznie. Na skutek tej selekcji powstała rasa psów, a jej przedstawiciele stali się wkrótce ulubionymi psami do polowania i do towarzystwa, wysoko cenionymi przez carski dwór i rosyjską arystokrację. Nazwę wzięły od rosyjskiego słowa „borzoj”, co oznacza szybki, rączy. Były to rzeczywiście piękne, silne psy, niesłychanie widowiskowe, które z roku na rok stawały się coraz popularniejsze.
Najlepsze lata dla tej rasy to XVIII/XIX wiek, kiedy to w wielkich rosyjskich majątkach ziemskich trzymano sfory liczące po kilkadziesiąt a nawet kilkaset psów. Wielkie polowania na wilki stały się okazją do zamanifestowania bogactwa. Były to starannie wyreżyserowane widowiska z udziałem elegancko ubranych myśliwych, wspaniałych koni i sfory identycznych, dobranych pod względem wzrostu i umaszczenia psów.
Uwłaszczenie chłopów w 1861 roku spowodowało zubożenie właścicieli ziemskich, którzy nie mieli już pieniędzy na utrzymywanie kosztownych psiarni i zostali zmuszeni do drastycznego ograniczenia ich liczby. Tylko na dworze carskim, a ściślej w majątku Perszino, nadal prowadzono hodowlę borzojów na bardzo wysokim poziomie. W tej hodowli król Anglii Edward VII nabył dla swojej siostry Aleksandry trzy charty rosyjskie, które zapoczątkowały rozwój tej rasy na Wyspach Brytyjskich. Rewolucja Październikowa była dla borzojów prawdziwym trzęsieniem ziemi. Władza ludowa zdecydowała, że w socjalistycznym państwie hodowle tych będących synonimem przepychu i elegancji psów nie mają prawa istnieć. Na szczęście uciekająca z Rosji arystokracja zabrała swoje psy wszędzie tam, gdzie znalazła swoje nowe miejsce na ziemi. Dzięki temu rasa nie wyginęła i po II wojnie światowej można ją było w Rosji odbudować, bazując przede wszystkim na psach importowanych z zachodniej Europy, w tym również z Polski.
Wygląd
Borzoj jest psem o imponującym wzroście, niezwykle eleganckim, dumnym, jakby świadomym swojej siły i urody. W ruchu, przy pełnej szybkości, nie można oderwać od niego oczu. Ma charakterystyczną dla chartów sylwetkę, jest jednak od nich silniejszy i bardziej masywny. Odznacza się niezwykle harmonijną budową , ma łukowato wygięty grzbiet, wąską i płaską klatę piersiową, mocno podkasany brzuch i długi, wspaniale owłosiony, nisko noszony ogon. Kończyny proste, silne, szczególnie tylne, o szerokich udach i niskich stawach skokowych. Głowa osadzona na silnie umięśnionej, smukłej szyi, długa i wąska, równomiernie zwężająca się w kierunku nosa. Oczy duże blisko osadzone, ciemne.
Wysokość w kłębie: psy 75- 85 cm, suki 68- 78 cm.
Charakter, usposobienie
Borzoj jest psem spokojnym, zrównoważonym i powściągliwym. Prawie nie szczeka. Jest posłuszny i opanowany, ale w razie potrzeby zareaguje bardzo ostro i stanie w obronie swojego pana. Wobec obcych jest nieufny, pozostaje w zasadzie obojętny również w stosunku do innych psów. Ma wrodzony instynkt obrończy, raz sprowokowany atakuje z niesamowitą siłą i zwinnością, w walce jest bardzo skutecznym i niebezpiecznym przeciwnikiem. W porównaniu z innymi chartami łatwiej go uczyć, trzeba jednak cały czas wystrzegać się zbytniej surowości.
Szata
Borzoj na piękną szatę o jedwabistym połysku. Włos jedwabisty, miękki i sprężysty, falisty lub tworzący krótkie pierścienie, ale nigdy drobne, zwarte loczki. Na głowie, uszach i przedniej stronie kończyn sierść powinna być krótka i idealnie gładka.
Umaszczenie praktycznie dowolne, ale nigdy z niebieskim, brązowym (czekoladowym) i wszystkimi pochodnymi tych kolorów. Wszystkie barwy mogą być jednolite lub łaciate. Frędzle, portki, pióro na ogonie są wyraźnie jaśniejsze od podstawowego tła maści. Przy kolorach z nalotem typowa jest czarna maska.
W porównaniu z chartami krótkowłosymi pielęgnacja borzoja jest o wiele bardziej skomplikowana i czasochłonna. Pies bardzo silnie linieje. Wymaga regularnego szczotkowania, a jego włos jest na tyle długi, że może się łatwo plątać.
Więcej na temat pielęgnacji charta rosyjskiego i przygotowania go do wystaw
Zdrowie
Borzoje są psami silnymi i zdrowymi, mają jednak tendencję do wzdęć, i skrętu żołądka, dlatego też powinny otrzymywać dobrze przyswajalną, wysokiej jakości karmę , podawaną w 2-3 niedużych porcjach. Z wiekiem może wystąpić zaćma lub postępujący zanik siatkówki. Borzoje mają bardzo wrażliwe na odgniatanie łokcie, dlatego powinny leżeć na miękkim posłaniu a nie na betonowej posadzce.
Do kogo pasuje ten pies ?
Chart rosyjski jest zdecydowanie psem dla konesera. Wymaga właściciela, który poświęci mu bardzo dużo czasu i uwagi. Ze względu na niezależny charakter wymaga szkolenia w zakresie posłuszeństwa oraz wyjątkowo konsekwentnego postępowania. Potrzebuje dziennie około dwóch godzin biegu, przy czym powinien to być teren zamknięty, na którym można go bez obawy spuścić ze smyczy. W stosunku do swojego właściciela potrafi być bardzo wylewny, choć zazwyczaj jest w okazywaniu uczuć powściągliwy.
W stosunku do obcych jest przeważnie bardzo łagodny i zdystansowany. Na spacerze nie można go ani na chwilę spuszczać go z oka. Jeśli zobaczy coś interesującego, na przykład kota, na moment staje jak zamurowany, rozpoznaje sytuację i rusza w pogoń – a wtedy już nic nie jest w stanie go zatrzymać. Nie nadaje się do domu, gdzie są małe dzieci, ma dla nich mało wyrozumiałości i cierpliwości, zwłaszcza jeśli są hałaśliwe i dokuczliwe. Wielkość borzoja, jego ogromny apetyt oraz konieczność zapewnienia mu odpowiedniego wybiegu powoduje, że jest to rasa, która przed właścicielem stawia trudne zadanie a jego utrzymanie jest bardzo kosztowne.
Zalety i wady
+ bardzo skuteczny obrońca
+ posiada silny instynkt myśliwski
+ doskonały towarzysz joggingu
+ bardzo przywiązany do właściciela
+ może mieszkać w domu – bywa niezależny i uparty
– potrzebuje dużo ruchu
– nie dla dzieci
– kosztowny w utrzymaniu
Warto wiedzieć
W Polsce hodowanie lub tylko posiadanie charta rasowego bądź jego mieszańca wymaga zezwolenia, które uzyskuje się we właściwej terytorialnie jednostce administracji państwowej. Charty są wyjątkowo szybkimi, a do tego bardzo skutecznymi psami myśliwskimi co powoduje, że zwierzyna łowna nie ma szans ucieczki i spotkanie z chartem może przypłacić życiem. Problem uregulowany został ustawą z dnia 13 października 1995 roku „Prawo łowieckie”. Zgodnie z zapewnieniem ustawodawcy rejestracja ma na celu kontrolę pogłowia psów tej rasy i niedopuszczenie do wykorzystywania ich przez kłusowników. W rzeczywistości jest to pełen niejasności tekst, który pozostawia poszczególnym urzędom pole do jego swobodnej interpretacji. Piszemy na ten temat tutaj.
Zezwolenie na posiadanie charta ma charakter terytorialny. Zmiana miejsca prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa powoduje automatyczne wygaśniecie dotychczasowego zezwolenia i konieczność uzyskania nowego, w nowym miejscu hodowli lub zamieszkania właściciela psa. O tym jak wygląda obowiązująca procedura piszemy tutaj. Uzyskanie zezwolenia na hodowanie bądź posiadanie chartów jest obowiązkiem ustawowym, niewywiązanie się z niego podlega karze grzywny, ograniczenia wolności, bądź pozbawienia wolności do 1-go roku. Poważne sankcje, do 5-ciu lat pozbawienia wolności, grożą również osobom, które polują na zwierzynę leśną nie mając do tego odpowiednich uprawnień.
Jak znaleźć dobrą hodowlę ?
- Jeśli chcesz mieć psa tej rasy, nie kupuj go z niesprawdzonego źródła, poszukaj dobrej hodowli w naszym Katalogu Hodowców
- Wszystkich należących do ZKwP/FCI Hodowców psów rasowych zapraszamy do wpisania się za pośrednictwem Formularza kontaktowego do prowadzonego na naszym portalu Katalogu Hodowców, żeby ci, którzy chcą kupić dobrze odchowane szczenię, mogli do nich trafić. Wpis do katalogu jest bezpłatny.
Wzorzec rasy FCI
05.11.2019/EN
Wersja polska 12.11.2019
Wzorzec FCI nr 193
CHART ROSYJSKI BORZOJ
(Russkaya Psovaya Borzaya )
tłumaczenie z wersji angielskiej Mirosław Redlicki
Kraj pochodzenia: Rosja
Data publikacji obowiązującego wzorca: 04.09.2019
Użytkowość: Chart myśliwski, wyścigowy i coursingowy. Poluje wzrokiem, głównie na zające i lisy, rzadziej na wilki. Łączy sprawność z wytrzymałością i zdolnością do zręcznego pochwycenia zdobyczy. Z sukcesami startuje w wyścigach i w coursingu.
Klasyfikacja FCI: Grupa 10 – Charty
Sekcja 1- Charty długowłose i półdługowłose
Nie podlega próbom pracy.
KRÓTKI RYS HISTORYCZNY:
Historia borzoja rozpoczyna się w wieku XV, w czasach inwazji Mongołów. Rosyjscy myśliwi nie mieli chartów, do polowania wykorzystywali nadzwyczaj silne psy loshaja, które potrafiły chwycić i zabić jelenia, a nawet łosia, natomiast przybyli Tatarzy mieli charty koutsi pochodzenia arabskiego. Krzyżówki między tymi psami dały początek chartowi rosyjskiemu. Psy takie zobaczyć można w modlitewniku należącym do Wielkiego Księcia Wasyla III, ojca Iwana Groźnego. W wiekach XVI i XVII szlachetności nadało im wprowadzenie krwi chartów polskich, a sława tak ukształtowanych psów sprawiła, że poznano je także poza granicami Imperium Rosyjskiego. Na późniejszy rozwój rasy wpłynęły kojarzenia z dużym, silnym, ciętym, brodatym chartem z Kurlandii o nazwie klock. Potomkowie tych krzyżówek nie mieli brody, odznaczali się natomiast długą, delikatną sierścią. Tak powstał typ borzoja nazwany gustopsovaja. Z kolei dolewka greyhounda, do której doszło mniej więcej w tym samym czasie, dała początek typowi chistopsovaja Późniejsze dolewki to charty górski i krymski, znane ze swej wytrzymałości. Borzoj powstał skutkiem tych wielorasowych krzyżówek. Spostrzegawczość, zwinność i szybkość borzoja w pościgu za zwierzyną, zdolność do nagłych przyspieszeń i sprawnego pochwycenia zwierzyny, jego odwaga i ciętość, okazały się cechami wielce przydatnymi przy polowaniu na krótkich dystansach w trudnym terenie, ale także w stepie, gdzie pogoń za zwierzyną trwała znacznie dłużej. Polowania z dużą liczbą chartów, gończych i specjalnego typu koni – hunterów upowszechniły się w XVIII i XIX wieku. W polowaniach takich brało udział nawet po kilkaset psów, a poszczególne sfory różniły się typem wyglądu i umiejętnościami. Szczególną sławą cieszyła się sfora Pierczino, będąca własnością Wielkiego Księcia Mikołaja Mikołajewicza. Jego psy odznaczały się zarówno pięknem jak i szybkością i pasją łowiecką. Pierwszy kongres miłośników borzoja zorganizowany został w roku 1874, ale dopiero w 1888 Moskiewskie Towarzystwo Łowieckie przedstawiło pierwszy wzorzec rasy, dzięki któremu nastąpiło ujednolicenie typu rasowego. Autorem tego wzorca był N.P. Jermołow. Zasadnicze punkty standardu do dziś pozostają niezmienione, mimo zmian dokonywanych w nim w XX i XXI wieku – w latach 1925, 1939, 1951, 1963, 1980, 1993, 1995 i 2006.
WRAŻENIE OGÓLNE:
Jest to pies o arystokratycznym wyglądzie, wysoki, suchy i mocny, harmonijnie zbudowany, raczej wysokonożny, o wąskim tułowiu. Format lekko wydłużony. Suki są zwykle dłuższe od samców. Skóra cienka, elastyczna, bez fałd. Mięśnie suche, długie, bardzo dobrze wykształcone. Kościec mocny, ale nie masywny.
WAŻNE PROPORCJE:
* U samców wysokość w kłębie jest równa lub 1-2 cm większa od wysokości w guzach kulszowych.
* U suk te wysokości są równe.
* Długość tułowia nieznacznie przekracza wysokość w kłębie.
* Głębokość klatki piersiowej jest równa niemal połowie wysokości w kłębie.
* Odległość od podłoża do łokcia jest nieco większa niż połowa wysokości w kłębie
* Długość kufy od stopu do wierzchołka nosa jest nieco większa do długości czaszki od guza potylicznego do stopu.
ZACHOWANIE / CHARAKTER:
Pies spokojny, żywo reagujący na bodźce wzrokowe. Typowe chody – pod nieobecność zwierzyny powolny kłus, a nawet stęp, w pościgu za zwierzyną pełen galop. Stosunek do ludzi od obojętnego do przyjaznego.
… cały wzorzec znajduje się na stronie Związku Kynologicznego w Polsce
