Pica to zaburzenie polegające na kompulsywnym połykaniu przedmiotów, które powszechnie uznane są za niejadalne. Występuje ono zarówno u ludzi jak i zwierząt, w tym także u psów. Traktuje się je jako zaburzenie odżywiania, które niestety ma bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia. Psy mają pasję gryzienia przeróżnych przedmiotów, żeby ją zaspokoić kupuje się im rozmaite gryzaki, ale niektórym to nie wystarcza. Ich łupem często padają buty właścicieli, które obgryzane są najczęściej wtedy, kiedy nie ma ich w domu. To powoduje, że składa się to zazwyczaj na karb dobrze znanego wielu właścicielom psów syndromu osamotnienia.

Poważny problem zaczyna się wtedy, gdy pies nie tylko gryzie, ale również połyka niemal wszystko, co znajdzie się w jego zasięgu: drewno, koce, ziemię, piasek, kamienie, rozmaite rośliny, papier, plastik a nawet metal. Niektóre psy zamiast zjadania przedmiotów przejawiają manię ich wylizywania, interesują je przede wszystkim powierzchnie mineralne, takie jak lustra oraz kafle na kuchennej ścianie lub podłodze. Czasem potrafią godzinami wylizywać łapy, powodując rozlegle rany.

Jak widać zakwalifikowanie danego zachowania do kategorii natręctw nie jest oczywiste, pies od pierwszych miesięcy życia poznaje świat za pomocą zębów, gryzieniem próbuje poradzić sobie z bólem powodowanym przez ząbkowanie i jest to całkowicie normalne. Jeśli odczuwa dyskomfort z powodu  niestrawności instynktownie zjada trawę, żeby pobudzić trawienie i to też jest uzasadnione. Z syndromem pica mamy do czynienia dopiero wtedy, gdy zachowanie naszego przyjaciela ma charakter kompulsywny i nie potrafi mu się oprzeć. Skutki są poważne, zwłaszcza jeśli pies zjada już nie tylko trawę, ale również niedające się strawić kamienie.

Przyczyny syndromu pica u psów

Mogą być różne, w zależności od charakteru psa i środowiska w jakim pies żyje. Można jednak wymienić kilka przyczyn, które spotyka się zdecydowanie najczęściej:

• Przedwczesne odsadzenie od matki

Przyjmuje się, że szczenię nie powinno zostać przekazane nabywcy przed ukończeniem 8-go tygodnia życia. Zbyt wczesne rozstanie z matką, pomiędzy 30 a 45 dniem, może prowadzić do rozwoju różnych zaburzeń zachowania u szczeniąt, w tym pica.

• Nuda lub stres

Pica najczęściej występuje u psów, które się nudzą, ponieważ pozostawiono je same przez cały dzień w mieszkaniach, budach lub na podwórzu, bez kontaktu z człowiekiem lub innymi psami. W tej sytuacji pica jest sposobem na pozbycie się stresu i wzbudzenie zainteresowania.

• Niedobory żywieniowe

Badania prowadzone nad syndromem pica u bydła wykazały, że występuje ona u zwierząt, u których stwierdzono anemię i spowodowana jest wyczerpaniem zapasów żelaza oraz sodu w ich organizmie. Jeśli chodzi o psy, idąc tym tropem uznano, że wprawdzie związek między niewłaściwą dietą a pica u nie został jeszcze potwierdzony, ale jest wysoce prawdopodobny. Przemawia za tym fakt, że wyżej wymienione niedobory żywieniowe u zwierząt karmionych pełnowartościową, bardzo dobrej jakości karmą przemysłową zdarzają się niezwykle rzadko.

• Zaburzenia trawienia

W tym przypadku przyczyną zaburzeń pica może być obecność ciała obcego w żołądku, zapalenie jelit, choroby trzustki lub pasożyty wewnętrzne. W przypadku tych ostatnich pica miałaby być sposobem na doprowadzenie do wymiotów w celu ich pozbycia się. 

• Choroby ogólnoustrojowe

Przykładem mogą być niektóre choroby nowotworowe, cukrzyca oraz choroba Cushinga, które nierzadko prowadzą do bulimii co powoduje, że  pies zjada wszystko co znajdzie na swojej drodze, w tym również przedmioty niejadalne. 

• Zmiany związane z wiekiem
  

Pica jest jednym z objawów zespołu zaburzeń poznawczych, który dość często towarzyszy procesowi patologicznego starzenia się psów. Zjadaniu przedmiotów towarzyszą wówczas takie zachowania jak: dezorientacja, zmienność oraz zaburzenia nastroju, drażliwość, a nawet agresja. 

Objawy syndromu pica u psa

Rozległość obrażeń wywołanych syndromem pica zależy przede wszystkim od rodzaju zjedzonych przez psa przedmiotów i materiałów. Najczęściej spotyka się:

Zaburzenia układu pokarmowego, przy czym najmniej niebezpieczne jest podrażnienie przewodu pokarmowego oraz biegunka lub wymioty, znacznie groźniejsza jest niedrożność jelit, do której dochodzi wskutek połknięcia sznurków, rozmaitych tkanin i tworzyw sztucznych. Sytuacja jest jeszcze poważniejsza, jeśli w wyniku połknięcia jakichś ostrych przedmiotów, takich jak np. kawałki drewna, metalu, połamanego plastiku, mamy do czynienia z perforacją przewodu pokarmowego i zapalenia otrzewnej.

Przedwczesne i nadmierne zużycie szkliwa zębów lub nawet złamanie zęba na skutek gryzienia szczególnie twardych przedmiotów.

Zakażenie pasożytami oraz infekcja bakteryjna lub wirusowa, które mogą pojawić się wskutek dostania się do żołądka psa dużej ilości zanieczyszczonej nimi gleby lub piasku. Szczególnie niebezpieczne, a nawet śmiertelne może okazać się spożycie roślin, które dla psa są trujące, lub nadmiernej ilości leków.

Jak pomóc psu w zwalczeniu syndromu pica?

Opiekun, który zauważy u swojego psa któreś z wyżej wymienionych objawów, powinien przede wszystkim zaprowadzić go do lekarza weterynarii, żeby wykluczyć choroby mogące uzasadnić podobne do opisanych zachowań i potwierdzenie, że źródłem problemów jest pica. W tej sytuacji pozostaje już tylko znaleźć jej przyczynę, co niestety nie jest proste. Żeby osiągnąć sukces trzeba podjąć bardzo wszechstronne działania. W pierwszym rzędzie należy:

• Upewnić się, czy pies otrzymuje bardzo dobrej jakości karmę, w wystarczającej ilości, w przeciwnym razie będzie miał tendencje do jej uzupełniania przypadkowymi produktami, często niejadalnymi, które mogą mu bardzo poważnie zaszkodzić.
• regularnie psa odrobaczać, a w przypadku wątpliwości przeprowadzić badanie kału, ponieważ obecność pasożytów znacznie osłabia zdolności obronne organizmu.

Przyjmuje się, że w braku medycznego powodu do wystąpienia niepokojących zachowań, problem dotyczy psychiki. W tej sytuacji opiekun koniecznie powinien poświęcić psu więcej uwagi i czasu, zacieśnić relacje ze swoim podopiecznym, który czuje się samotny, wyraźnie się nudzi i na swój sposób rozpaczliwie próbuje zwrócić na siebie uwagę.

Najważniejsze jest prawidłowe żywienie, żeby pies stracił zainteresowanie zjadaniem rzeczy niejadalnych, lub tych, które nie są dla niego przeznaczone  Niezbędne jest ustalenie rozkładu dnia, żeby wiedział kiedy jest czas na posiłki, w jakich godzinach zostaje sam w domu, bo jego opiekunowie idą do pracy, kiedy wychodzi tylko po to żeby się załatwić, a kiedy może liczyć na dłuższy i bardziej atrakcyjny spacer. Niezwykle ważne jest ustalenie rozkładu dnia, posiłki i spacery powinny zawsze o tej samej porze, bo wówczas wypróżnia się w tym samym rytmie i łatwiej nauczyć go czystości. Niektórzy właściciele psów uważają, że rutyna ogłupia psa, to nie jest prawda – ona mu daje poczucie bezpieczeństwa, wiedząc, kiedy rodzina wróci do domu spokojnie na nią czeka. Równie potrzebna jest przeciwwaga w postaci atrakcyjnych spacerów, bo to pozwala psu rozładować energię i odzyskać równowagę emocjonalną. Można to osiągnąć pod warunkiem, że spacer będzie urozmaicony, trochę zabawy, trochę szkolenia lub biegi z innymi psami. Z jednym zastrzeżeniem, te ostatnie dopiero wtedy, gdy nie będzie już przejawiał zainteresowania zjadaniem różnych niejadalnych przedmiotów i śmieci. Zanim to nastąpi, lepiej prowadzić go na smyczy lub zakładać mu kaganiec.

Uwaga

Artykuł ma charakter informacyjny. Naszym celem jest zwrócenie uwagi opiekuna psa na te zmiany w jego wyglądzie oraz zachowaniu, które mogą być objawem choroby. Jeśli coś nas niepokoi, nie zwlekajmy z wizytą u lekarza weterynarii. Pies nie powie, co mu dolega, dlatego obserwujmy go bardzo uważnie, by móc przekazać jak najwięcej istotnych informacji o jego dolegliwościach i odpowiedzieć na zadawane pytania. Ułatwi to postawienie prawidłowej diagnozy i zwiększy szanse naszego przyjaciela na szybki powrót do zdrowia.