Supły i filce to największa zmora właścicieli psów długowłosych. Najdziwniejsze jest to, że fundują ją sobie na własne życzenie, ponieważ problem splątanej lub sfilcowanej sierści z całą pewnością by się nie pojawił, gdyby pies był prawidłowo i systematycznie pielęgnowany.

Rozróżniamy dwa rodzaje filcowania się sierści:

1. Plątanie się i filcowanie włosa okrywowego

Dotyczy to wszystkich psów o długiej i średnio długiej sierści, np. shih tzu,  yorka lub maltańczyka. Wszystko zaczyna się od niezbyt zaciśniętych supłów, które na początku w miarę szybko można rozplątać, a kończy na filcach, które zazwyczaj są już nie do rozczesania. Jedyne, co w tej sytuacji można zrobić, to delikatnie, starając się nie zubożyć sierści, wyciąć je ostro zakończonymi nożyczkami. Jedne i drugie są wynikiem nieprawidłowej pielęgnacji lub jej braku. Rozczesywanie supłów jest bardzo stresujące dla psa i pracochłonne dla opiekuna, bo sierść jest bardzo długa, a trzeba ją rozczesywać pasmami, począwszy od końców aż po nasadę.

2. Filcowanie się podszerstka

Problem występuje u psów o silnej, gęstej sierści z dużą ilością podszerstka, takiej jaką ma np. bichon frisé. Nierozczesywany podszerstek szybko się filcuje, a w przypadku skrajnego zaniedbania zbija się tak bardzo, że tworzy jeden wielki filc, który utrudnia wentylację skóry i nierzadko prowadzi do powstania podrażnień, a nawet stanu zapalnego. W tej sytuacji pozostaje już tylko obciąć sierść bardzo krótko maszynką i pozwolić jej na nowo odrosnąć.

Jak rozczesać splątaną i sfilcowaną długą sierść?

Długa sierść plącze się bardzo łatwo, wystarczy, że pies się podrapie, parę razy obróci się na swoim posłaniu a potem wytarza się na dywanie. Jeśli raz dziennie zostanie wyszczotkowany, włos nie będzie jeszcze mocno splątany i bez problemu da się go rozczesać, zwłaszcza, jeśli przed szczotkowaniem spryskamy sierść specjalną odżywką rozplątującą. Zadanie będzie tym trudniejsze, im bardziej supły są zaciśnięte i sfilcowane. Pamiętajmy, że im wcześniej zabierzemy się do ich rozplątywania, tym większe są szanse, że obejdzie się bez wycinania, bo choć nie bez start, ale dadzą się jeszcze rozczesać.

Zaczynamy od dokładnego rozczesania sierści, pasmo po paśmie, żeby zlokalizować wszystkie splątane miejsca. Prowadzimy grzebień powoli i natychmiast zatrzymujemy, jeśli napotkamy na supeł, żeby nie sprawić psu bólu. Nasączamy go obficie odżywką rozplątującą, pozostawiamy na kilka minut, żeby zdążyła zadziałać, potem rozluźniamy palcami (1), a na koniec próbujemy rozczesać ustawionym na sztorc metalowym grzebieniem o cienko zakończonych zębach.

Jeśli w jednym paśmie znajduje się kilka supłów na całej jego długości, ich rozczesywanie rozpoczynamy od końca włosów, posuwając się w kierunku skóry. Należy pamiętać, żeby zawsze mocno trzymać palcami pasmo włosów powyżej rozczesywanego supła (2), żeby nie szarpnąć go  i nie sprawiać psu bólu, bo w przyszłości będzie się wyrywał, a to nie ułatwia zadania. Jeśli pies jest wystawiany, warto się trochę pomęczyć i supeł, którego nie udało się za pierwszym podejściem rozczesać, ponownie zwilżyć preparatem rozplątującym, odczekać kilka minut, rozciągnąć palcami, znowu zmoczyć … i tak aż do skutku.

Mocno zaciśnięte supły, których nie da się rozczesać w wyżej opisany sposób, można delikatnie ponacinać wzdłuż ostro zakończonymi nożyczkami lub specjalnym przecinakiem, a następnie próbować delikatnie rozczesać grzebieniem. Na zbite filce nie ma sposobu, niestety trzeba je wyciąć. Robimy to małymi, ostro zakończonymi nożyczkami, trzymanymi w kierunku końcówek włosów, a nie skóry, bo w ten sposób nie ma ryzyka, by psa skaleczyć. Izolujemy supeł, żeby nie uszkodzić reszty owłosienia i rozcinamy filc na kilka mniejszych części wzdłuż włosa, na ile to możliwe rozciągamy go i rozluźniamy palcami, a na koniec resztki porozcinanej sierści wyczesujemy gęstym metalowym grzebieniem.

Uwaga: nigdy nie wolno wycinać sfilcowań w poprzek pasma włosów, bo będzie to bardzo widoczne. Nawet, jeśli wycięty supeł znajdował się w spodniej warstwie szaty, trudno będzie to ukryć, bo sierść w tym miejscu będzie się inaczej układać. Co gorsze, upłynie wiele miesięcy zanim włos odrośnie na tyle, żeby po wycinaniu nie było już śladu. Dlatego pamiętajmy: supły zawsze rozcinamy wzdłuż włosa, bo tylko wtedy część pasma daje się uratować.

Na zakończenie rozplątywania czeszemy sierść bardzo powoli i dokładnie, żeby sprawdzić, czy wszystkie supły zostały usunięte, po czym pozostaje już tylko wykąpać psa, wysuszyć go i wyszczotkować, spryskując sierść odżywką do szczotkowania, która zapobiega elektryzowaniu i plątaniu się włosa.

sierść w takim stanie można już tylko ostrzyc maszynką

Jak zapobiegać plątaniu i filcowaniu się długiego włosa?

Opisany poniżej sposób pielęgnacji, jeśli tylko uda się go systematycznie stosować, uwolni nas raz na zawsze od problemu poplątanej i sfilcowanej sierści:

• Szczotkujemy psa regularnie, w zależności od potrzeb co najmniej 2-3 razy w tygodniu. Za każdym razem podczas szczotkowania spryskujemy sierść odżywką do szczotkowania w aerozolu, która wzmacnia sierść, działa antystatycznie i zapobiega elektryzowaniu oraz plątaniu się włosa. Każde pasmo  rozczesujemy dokładnie, od końców aż do nasady włosa. Bardzo częstym błędem jest czesanie „po wierzchu” co powoduje, że sierść jest coraz bardziej splątana, a supły, im bliżej skóry, są coraz trudniejsze do rozczesania.
• Psa długowłosego kąpiemy co najmniej trzy, a najlepiej cztery razy w miesiącu, specjalnym szamponem dla psów długowłosych. Nie zapominajmy, że przed każdą kąpielą sierść musi być bardzo dokładnie rozczesana, supły rozplątane, a filce usunięte. Jest to bardzo ważne, bo podczas kąpieli ulegną zacieśnieniu i nie dadzą się już rozczesać, a jeśli, to nie bez start i z wielkim trudem.
• Podczas kąpieli myjemy sierść bardzo delikatnie, raczej wyciskamy ją unikając pocierania, które powoduje plątanie się włosów. Z tego samego powodu należy unikać energicznego wycierania ręcznikiem, bo to je dodatkowo niszczy. Najlepiej przygotować kilka ręczników (mogą być ogrzane na kaloryferze) i delikatnie odciskać sierść, wymieniając je tak długo, aż będzie maksymalnie osuszona.
• Po dokładnym spłukaniu i odciśnięciu nadmiaru wilgoci  niezbędne jest użycie odżywki po kąpieli, bo bez niej mokrej sierści bez strat rozczesać się nie da. Ponadto przy myciu, oprócz brudu, częściowo zmywa się naturalna otoczka włosa a balsam ją odbudowuje. Działa odżywczo, antystatycznie i powoduje, że sierść łatwiej się rozczesuje, jest mniej podatna na plątanie oraz elektryzowanie się i dłużej pozostaje czysta. Używanie balsamów może się komuś wydać zbędne, ale osiągnięty efekt szybko pokaże, że mają one rewelacyjne działanie i bardzo skutecznie zapobiegają powstawaniu supłów.
• Doskonały efekt daje rozczesywanie sierści w czasie kąpieli. Po spłukaniu szamponu i odciśnięciu ręcznikiem, nakładamy balsam i po 3 minutach rozczesujemy sierść bardzo rzadkim grzebieniem. Dopiero teraz spłukujemy ją starając się nie plątać włosa, po czym odciskamy ręcznikiem {bez pocierania) i przystępujemy do suszenia.
• Do suszenia używamy ciepłej (nie za gorącej!!!) suszarki, którą trzymamy w odległości 20-25 cm od sierści, ustawiając strumień powietrza z włosem, a nie pod włos, żeby go nie plątać. W czasie suszenia spryskujemy sierść odżywką działającą antystatycznie i zapobiegającą filcowaniu i jednocześnie delikatnie szczotkujemy ją włosianą szczotką.
• Do pielęgnacji psów długowłosych używamy wyłącznie akcesoriów z najwyższej półki. Dobra markowa szczotka czy grzebień są wprawdzie droższe, za to nie wyrywa włosa i jeśli jest starannie używana, zamiast rok służy nam kilka a nawet kilkanaście lat.

Wszystko sprowadza się do wprowadzenia pewnego rytmu: np. dla yorka – w soboty kąpiel (godzina – razem z wysuszeniem), w poniedziałek, środę i piątek szczotkowanie, za każdym razem po 10 – 15 minut. Przy dobrej organizacji w sumie daje to około półtorej godziny tygodniowo, w dodatku szczotkowanie można połączyć z oglądaniem ulubionego serialu. To niewiele, biorąc pod uwagę fakt, że rozplątywanie supłów trwa nieraz całymi godzinami, właściciel się denerwuje, pies się wyrywa, bo go to boli i nie rozumie, dlaczego jego pan go szarpie i sprawia mu ból. Wystarczyłaby drobina systematyczności i nie byłoby problemu. Naprawdę warto!

Utrzymanie długiej sierści w idealnym stanie wymaga dużej systematyczności, warto więc sobie szczerze odpowiedzieć na pytanie: czy mamy wystarczająco dużo czasu i wytrwałości, żeby ją odpowiednio pielęgnować. Pies, który nie jest wystawiany, nie musi mieć włosa aż do ziemi. W tym przypadku skróćmy mu sierść, bo w krótkiej, sportowej fryzurce będzie wyglądał równie uroczo, a jej utrzymanie jest nieporównanie mniej pracochłonne

Popatrzcie na zdjęcia poniżej: ta sama rasa – tylko właściciel inny. Jak widać zamiast szczotkować można długowłosego psa obciąć maszynką, tak jak tego biedaka na zdjęciu. Tylko po co w takim razie kupować yorka?

Pamiętajmy:

• Psy długowłose to uosobienie elegancji. Jeśli mamy psa wystawowego, nie oczekujmy, by nam towarzyszył podczas spaceru po lesie, choć jemu samemu pewnie by się to bardzo podobało. Wczepione we włosy w czasie takiej wycieczki gałązki i liście niszczą sierść, są bardzo trudne do usunięcia i mogą zniweczyć efekt wielomiesięcznej pracy. Jeśli już chcemy zafundować naszemu przyjacielowi chwilę szaleństwa, załóżmy mu specjalne przewiewne ubranko, tzw. „siatkę leśną”, która ochroni jego szatę przed zniszczeniem. Na bieganie po śniegu lepszy będzie ortalionowy kombinezon z nogawkami. W ten sposób jest wilk syty i owca cała: pies ma dużo radości i swobody, a na jego sierści po tych szaleństwach nie ma śladu.
• Własne szczenięta lub nowo nabyty członek psiej wspólnoty działa równie skutecznie jak najlepsza, markowa kosiarka. Jeśli więc mamy w domu szczeniaka i długowłosego psa wystawowego, musimy mu koniecznie zakładać specjalne ubranko ochronne, w całości pokrywające włos, w przeciwnym razie maluch w krótkim czasie zuboży jego szatę co najmniej o połowę.

A jak rozczesać splątaną i sfilcowaną gęstą sierść z podszerstkiem?

Przed kąpielą sierść musi być bardzo dokładnie rozczesana. Pod wpływem wody wszystkie splątania ulegną zacieśnieniu a pełny martwego włosa podszerstek dodatkowo sfilcuje się podczas suszenia. Sierść jest wtedy bardzo trudna do rozczesania, bo tworzy coś na kształt filcu pokrywającego całe ciało tuż przy skórze, utrudniającego jej wentylację i powodującego powstanie stanów zapalnych. W tej sytuacji kończy się zazwyczaj na obcięciu sierści maszynką niemal do samej skóry. U psów wystawowych niektórych ras jest to katastrofa, ponieważ po strzyżeniu sierść traci charakterystyczną strukturę a na jej odbudowę trzeba czekać rok a czasem nawet aż dwa lata.

Co robić, żeby nie dopuścić do takiego stanu – systematycznie rozczesywać podszerstek specjalnym zgrzebłem z obrotowymi zębami, które rozdzielają go i zapobiegają jego filcowaniu. Sierść trzeba szczotkować metalową szczotką, tzw „pudlówką”. Bardzo ważne jednak jest to, jak to robimy. Zaczynamy od bardzo szybkich ruchów twardą szczotką, bez naciskania podczesujemy powierzchownie sierść miejsce po miejscu, z włosem i pod włos, w taki sposób, by zdrapywać niejako wierzchnią warstwę odwijając szczotkę do góry. To pozwala rozczesywać kolejne warstwy sierści, a ten szybki i powierzchowny ruch powoduje, że druciki szczotki nie wchodzą głęboko w sfilcowana sierść, zahaczają ją, ale jej nie wyrywają. Przy tym szczotkowaniu nie docieramy aż do skóry, jest wiec ono jednocześnie bardzo skuteczne i bezpieczne, bo nie ryzykujemy skaleczenia. Żeby się skóra nie przesuwała podczas szczotkowania, dociskamy ją ręką powyżej szczotkowanego miejsca.

Jeśli sierść jest tak sfilcowana, że rozczesywanie metalową szczotką nie daje oczekiwanego efektu, trzeba uciec się do pomocy filcaka, którym rozcinamy miejsce po miejscu cały sfilcowany podszerstek, zawsze przytrzymując sierść przy skórze, żeby nie ciągnąć i nie sprawiać psu bólu. Jest to długa i żmudna praca, ale nie ma innego sposobu, jeśli chcemy bez większych strat doprowadzić sierść do porządku. Na zakończenie wracamy do metalowej szczotki i porozcinany filcakiem podszerstek wyczesujemy w opisany już wyżej sposób. Przeczesanie sierści grzebieniem prowadzonym prostopadle do skóry pozwoli zlokalizować pominięte supły. Ważne jest ustawienie grzebienia pod kątem 90° do powierzchni ciała, bo to powoduje, że zęby nie dostaną się między supeł a skórę i nie ryzykujemy zahaczenia go lub nawet wyrwania, co może być dla psa bardzo bolesne.

Najwięcej problemów napotkamy za uszami, gdzie sierść jest szczególnie podatna na filcowanie, oraz na brzuchu i w pachwinach, gdzie skóra jest bardzo wrażliwa i delikatna. Najmniej na udach i łopatkach, które są stosunkowo łatwe do rozczesania. Aby uporządkować sierść na nogach, wyciągamy je po kolei i trzymając za łapę i rozczesujemy krótkimi szybkimi pociągnięciami szczotki prowadząc ją cały czas pod włos. Na końcu szczotkujemy ogon, przytrzymując go u nasady a nie za koniec.

Jeśli w podszerstku pojawią się mocno zaciśnięte filce, można próbować porozcinać je specjalnym filcakiem na mniejsze części tak, żeby były łatwiejsze do rozczesania. Najlepsze do tego celu są filcaki z zakrzywionymi zębami. Im grubsza i bardziej gęsta sierść, tym filcak powinien być większy, a jego zęby dłuższe, żeby sięgały aż do skóry. Na zakończenie resztki porozcinanych włosów wyczesujemy grzebieniem. Pojawienie się filcaka wśród akcesoriów do pielęgnacji niestety świadczy o tym, że sierść jest skrajnie zaniedbana, jeśli ktoś systematycznie szczotkuje i kąpie psa, filcak nigdy nie będzie mu potrzebny. Za to dobra szczotka metalowa oraz zgrzebło z obrotowymi zębami do rozdzielania podszerstka żeby się nie filcował to podstawowe akcesoria do pielęgnacji sierści dwuwarstwowej z podszerstkiem.

Jak zapobiegać filcowaniu się podszerstka

Bardzo prosto. Przede wszystkim bardzo dokładnie suszyć sierść po kąpieli, aż do skóry, bo niedosuszony podszerstek łatwo się filcuje. Dwa – trzy razy w tygodniu rozczesać sierść specjalnym zgrzebłem z obrotowymi zębami (2), tak długimi, żeby sięgały aż do skóry, wyczesać dobrą, metalową szczotką (3), a na zakończenie grzebieniem, żeby dokładnie wyczesać resztki martwego włosa i podszerstka. Przy każdym szczotkowaniu sierść powinna być spryskana dobrą odżywką, która ułatwia rozczesywanie i zapobiega elektryzowaniu oraz filcowaniu się włosa.