Wyścigi psich zaprzęgów zdobyły sobie wielką popularność, bodaj największą ze wszystkich sportów zaprzęgowych. Pierwsze wyścigi organizowano w początkach XX wieku na Alasce. W Polsce zainteresowanie sportami zaprzęgowymi pojawiło się dopiero na początku lat dziewięćdziesiątych. W ich skład wchodzą cztery dyscypliny: oprócz psich zaprzęgów – canicross, bikejoring i skijoring. We wszystkich tych sportach pies, lub kilka psów ciągnie zawodnika, który biegnie na własnych nogach, jedzie na nartach, na rowerze lub kieruje wózkiem zaprzęgowym.
Rodzaj używanego sprzętu stawia przed osobami uprawiającymi ten sport bardzo różne zadania. Przed zaprzęgami zdecydowanie największe. Fakt, że w wyścigu bierze zazwyczaj większa ilość psów a sprzęt zajmuje dużo miejsca powoduje, że jest to sport kosztowny i wymagający dobrej organizacji. Trzeba znaleźć miejsce na treningi i zawody, zorganizować przewóz sprzętu i zawodników, zdobyć środki na zakup sprzętu wyścigowego: sań, lin i uprzęży, wybudować pomieszczenia dla psów i zapewnić im doskonałe wyżywienie, trening i opiekę. Jest to rzeczywiście bardzo duże i niezwykle kosztowne przedsięwzięcie, ale za to jest to sport, który pod względem widowiskowości nie ma sobie równych.
Najmniejszy zaprzęg musi mieć co najmniej dwa psy. Górnej granicy nie ma. W zależności od ilości psów dobiera się wózki. Zaprzęgi najmniejsze ciągną tzw. hulajnogi, większe – specjalne wózki trójkołowe a począwszy od pięciu psów wymagane są wózki czterokołowe. Jeżeli zawody odbywają się na śniegu to zamiast wózka stosuje się sanie wyposażone w kotwicę, bronę śnieżną i hamulec.
Kierowanie psim zaprzęgiem odbywa się wyłącznie za pomocą głosu. Niedozwolone są jakiekolwiek formy przymusu. Maszer wydaje komendy (w prawo, w lewo ..), które zawsze muszą brzmieć identycznie. jako pierwszy zawsze wykonuje je pies przewodnik, który pociąga za sobą pozostałe psy w zaprzęgu. Podstawą dobrego treningu jest cierpliwość maszera, oraz zapewnienie psom dobrej atmosfery, nagradzanie, wygaszanie ewentualnych konfliktów miedzy psami i dbałość o to, by psy chciały ze sobą współpracować. Bardzo ważne jest odpowiednie ustawienie psów w zaprzęgu. Najważniejszy jest lider, który musi być bezwzględnie podporządkowany maszerowi, bo to on nadaje kierunek jazdy. Tuż za nim powinny biec psy najsilniejsze, na których spoczywa największy ciężar a na końcu psy najmłodsze, które dopiero zdobywają doświadczenie i szlify w tej konkurencji.
W zależności od ilości psów, załogi przydziela się do odpowiednich klas:
- Klasa D – 2 psy
- Klasa C – 3 – 4 psy
- Klasa B – 5 – 6 psów
- Klasa A – 7 – 8 psów
- Klasa Open – 9 – 10 psów
- Klasa Nielimitowana – minimum 11 psów
Wyścigi psich zaprzęgów, które mogą być organizowane zarówno na śniegu jak i w warunkach bezśnieżnych odbywają się na trzech dystansach:
- sprinty – krótkodystansowe – poniżej 20 km
- midy – średniodystansowe – od 40 do 100 km
- longi – długodystansowe – co najmniej 100 km
W ramach każdego dystansu istnieje podział na klasy i kategorie, zwykle zależne od ilości psów w zaprzęgu, ich rasy lub dystansu. Wyścigi sprinterskie rozgrywane są najczęściej w dwóch etapach w ciągu dwóch dni, wyścigi dystansowe mogą mieć nawet po kilkanaście etapów. Do punktacji wlicza się łączny czas wszystkich etapów.
Regulamin przewiduje następujące ograniczenia wiekowe:
Minimalny dopuszczalny wiek maszerów:
- sprinty – 12 do 18 lat, w zależności od klasy
- midy – 16 lat
- longi – 16 lat
Minimalny wiek psów w zaprzęgu:
- sprinty – 12 miesięcy
- midy – 18 miesięcy
- longi – 18 miesięcy
Tradycyjnie w psich zaprzęgach biegają husky, alaskan malamuty, samojedy lub ich mieszańce, bo te rasy sprawdzają się najlepiej, mają wrodzoną pasję biegania, a do tego są szybkie i wytrzymałe. Nie znaczy to jednak, że w zaprzęgach nie mogą startować inne psy, jeśli tylko spełniają stawiane im warunki i nadają się do uprawiania tego sportu.
Trening
.
Psy zaprzęgowe potrzebują bardzo dużo ruchu, uwielbiają biegać i widok maszera z uprzężą w ręce wprawia je w euforię. Muszą być do wyścigów starannie przygotowane, nie wystarczy wypuścić je na otwartą przestrzeń, żeby się wybiegały. Metody treningu zależą od przewodnika. Do wyrabiania kondycji doskonale nadaje się canicross lub skikjoring, Psy muszą jednak trenować w zaprzęgu żeby nie tylko zdobyć kondycję i doświadczenie, ale co najważniejsze, nauczyć się współpracy z przewodnikiem. Bez doskonałego zgrania całego tandemu i wzajemnego zaufania trudno o sukces. Psy potrzebują bardzo bliskiej więzi z człowiekiem i dużo pozytywnej motywacji, żeby były w stanie zdobyć się na maksymalny wysiłek.
Uwaga:
Pies uprawiający sport musi być prawidłowo karmiony. Powinien otrzymywać najlepszą wysokoenergetyczną karmę dla psów pracujących, która dostarczy mu dużo energii, będzie sprzyjała budowie mięśni a nie tkanki tłuszczowej. Pamiętajmy, że psa nie wolno karmić przed treningiem, dopiero po powrocie do domu powinien dostać lekki posiłek i odespać emocje na wygodnym, ustawionym w zacisznym miejscu posłaniu.
Bidon z wodą właściciel powinien mieć cały czas przy sobie. Intensywny wysiłek powoduje utratę wody, która stale powinna być uzupełniana, dlatego poimy psa zawsze wtedy, kiedy ma na to ochotę.
