Na wystawie stojący przy ringu wystawowym obserwatorzy zastanawiają się czasem, jakie są kryteria sędziowania, dlaczego jeden pies otrzymuje wysoką lokatę, a inny wyglądający niemal identycznie, plasuje się na końcu stawki. Tym kryterium jest zgodność prezentowanego psa ze wzorcem rasy. Rzadko zdarza się pies idealny, ale im bardziej wygląd psa, jego sposób poruszania się oraz temperament odpowiadają temu wzorcowi, tym wyższa powinna być jego lokata w prezentowanej stawce.
Field spaniel C.I.B. C.I.E. EW’14 Multi CH WINTERBOURNE NORWEGIAN WOOD
najlepsza ilustracja wzorca rasy
Wzorzec zawiera mniej lub bardziej szczegółowy opis cech danej rasy. Prawo jego opracowania przysługuje temu państwu, na którego terytorium dana rasa powstała. Po zaakceptowaniu go przez Międzynarodową Federację Kynologiczną, co jest z reguły procesem skomplikowanym i trwa niejednokrotnie kilka lat, wzorzec staje się obowiązujący dla wszystkich krajów zrzeszonych w tej organizacji. Rasa zostaje zaliczona do jednej z dziesięciu grup, a jej opis zyskuje nazwę „wzorzec FCI” lub „standard FCI”. Zostaje mu przypisany unikatowy numer, który nie zmienia się nawet wtedy, kiedy sam wzorzec po pewnym czasie ulega zmianie. Wzorce dla ras miejscowych, wyhodowanych w krajach nienależących do FCI, ustala komisja standardów tej organizacji.
Dla ujednolicenia wzorców, Międzynarodowa Federacja Kynologiczna opracowała schemat wzorca rasy który precyzuje, jakie informacje i w jakiej kolejności powinny zostać w nim zamieszczone. Niektóre starsze wzorce nie odpowiadają temu schematowi, zostały jednak pozostawione w pierwotnym brzmieniu. Na stronie internetowej FCI można znaleźć ich oficjalne tłumaczenia na język angielski, francuski i niemiecki. Inne kraje, w tym również Polska, na swój język tłumaczą je we własnym zakresie co powoduje, że o wprowadzonych zmianach dowiadujemy się często z bardzo dużym opóźnieniem.
Zmian we wzorcu może dokonać tylko naczelna organizacja kynologiczna tego kraju, w którym go opracowano. Takie zmiany są przeważnie wynikiem prac nad doskonaleniem rasy, a wnioskuje je kraj jej pochodzenia. Stają się obowiązujące po zaakceptowaniu ich przez Międzynarodową Federację Kynologiczną. Zdarza się, że Związki Kynologiczne w poszczególnych krajach wprowadzają do obowiązujących wzorców pewne ograniczenia, dotyczące przeważnie kopiowania uszu, ogonów, granicy wzrostu lub rodzaju umaszczenia. Mogą one być stosowane tylko na wystawach krajowych w tym kraju, który je wprowadził. Natomiast na wszystkich wystawach międzynarodowych, we wszystkich krajach obowiązuje wyłącznie oficjalny wzorzec zatwierdzony przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI).
Młodziutka niespełna 8-miesięczna HEAVEN CAN WAIT IN Rainbowland (FCI)
Zdarza się, że do zmiany wzorca dochodzi na wniosek innego kraju niż ten, który jest kolebką rasy. Przykładem może być dodanie białego umaszczenia do niemieckiego wzorca sznaucera miniaturowego, w którym dopuszczono wyłącznie umaszczenie pieprz-sól, czarne i czarno srebrne. Wnioskodawcą była Polska, w której po raz pierwszy białe sznaucery wyhodowano oraz udokumentowano pięciopokoleniową historię tej odmiany. Niemieccy kynolodzy na początku bardzo żywo przeciw tej zmianie protestowali, potem, choć z trudem, dali się przekonać i białe umaszczenie zostało dopisane do wzorca rasy. Mimo to zdarzało się, że na organizowanych na terenie Niemiec wystawach niektórzy niemieccy sędziowie odmawiali ich oceniania i demonstracyjnie wyrzucali je z ringu. Na szczęście interwencja FCI poskutkowała i białe sznaucery znalazły należne im miejsce w światowej kynologii.
Jeśli chodzi o określenie charakteru psa, wzorce ras ograniczają się przeważnie do jednego zdania. Dlatego też w trosce o zachowanie psychiki charakterystycznej dla danej rasy lub grupy ras, kluby przeprowadzają odpowiednie próby użytkowe, które mają na celu utrzymanie ich pierwotnego charakteru i przydatności.
Na końcu wszystkich opisów ras jakie zamieściliśmy na tym portalu, są również linki do wzorców publikowanych przez Związek Kynologiczny w Polsce. Mimo, że często nie są wyczerpujące, to jednak warto się z nimi zapoznać. Szczególnie osoby przygotowujące psy do wystawy powinny je znać na pamięć, bo precyzują np. jak powinna wyglądać wzorcowa sylwetka psa. Jest to szczególnie istotne u psów o bardzo obfitym owłosieniu, w którym, tak jak np. u pudla, trzeba ją wyrzeźbić nożyczkami. Nie da się tego dobrze zrobić nie wiedząc jak powinien wyglądać wzorcowo zbudowany pies, bo to jest ten ideał do którego należy dążyć. Nie wolno tego lekceważyć, bo wprawna ręka groomera, proszę mi wierzyć, czyni cuda.
